Søren Kierkegaard là một trong những triết gia hiện sinh có ảnh hưởng sâu sắc nhất của thế kỷ 19. Ông sinh năm 1813 tại Copenhagen, Đan Mạch, và được xem là “cha đẻ của triết học hiện sinh” (existentialism). Không giống những triết gia cùng thời, Kierkegaard không tìm kiếm sự thật trong những hệ thống lý thuyết lớn mà tập trung vào trải nghiệm cá nhân, nỗi lo lắng, sự tuyệt vọng, và tự do lựa chọn.
Ông cho rằng con người không thể đạt đến chân lý bằng lý trí thuần túy mà cần đi qua đức tin, sự đau khổ và đấu tranh nội tâm. Triết học của ông đào sâu vào mâu thuẫn giữa lý trí và niềm tin, giữa cá nhân và xã hội, giữa cuộc sống trần thế và sự cứu rỗi tâm linh. Với Kierkegaard, sống “thực” là sống đúng với bản thể và sự lựa chọn của mình, dù điều đó dẫn đến cô đơn hay xung đột.
Những tác phẩm của Søren Kierkegaard không dễ đọc, nhưng lại mang lại sự thức tỉnh mạnh mẽ cho những ai đang tìm kiếm bản chất của đời sống, đạo đức, và niềm tin. Dưới đây là top 5 cuốn sách nên đọc của Søren Kierkegaard – những tác phẩm nổi bật giúp bạn bước vào thế giới tư tưởng đầy chiều sâu và tính cách mạng của ông.
1. Either/Or (Hoặc Là… Hoặc Là…) – Søren Kierkegaard
Either/Or là tác phẩm đầu tay nổi bật nhất của Kierkegaard, được xuất bản năm 1843. Cuốn sách chia làm hai phần, đại diện cho hai cách sống trái ngược: cuộc sống thẩm mỹ (aesthetic) và cuộc sống đạo đức (ethical).
Phần đầu nói về lối sống hưởng thụ, tránh né trách nhiệm, sống theo khoái cảm cá nhân. Phần hai phản biện lại bằng một giọng văn đạo đức, cổ vũ việc sống có mục đích và đạo lý.
Either/Or không chỉ là một cuốn sách triết học mà còn là một kiệt tác văn chương với văn phong đa dạng, đầy màu sắc.
2. Kính Sợ và Rung Rẫy (Fear and Trembling) – Søren Kierkegaard
Một trong những cuốn sách gây tranh cãi nhất của Kierkegaard. Qua câu chuyện Kinh Thánh về Abraham sẵn sàng hy sinh con trai mình, ông khai thác khái niệm “đức tin chân thực”.
Kierkegaard cho rằng đức tin không chỉ là tin vào lý thuyết, mà là sự chấp nhận phi lý trí, đôi khi đi ngược lại đạo đức và logic thông thường. Tác phẩm nhấn mạnh “bước nhảy của niềm tin” (leap of faith) – hành động can đảm dấn thân vào điều mình không thể hiểu hết.
Đây là một cuốn sách cần thiết với những ai đang khủng hoảng niềm tin, đặt câu hỏi về đạo đức, tín ngưỡng, và giá trị con người trong thế giới hiện đại.
3. Lặp lại – Søren Kierkegaard
“Lặp lại” không đơn thuần là sự lặp lại hành động giống nhau. Kierkegaard sử dụng khái niệm này để phản biện lại tư tưởng hồi tưởng của Plato – rằng mọi hiểu biết đều là sự nhớ lại những gì đã biết trong quá khứ.
Tác phẩm xoay quanh một nhân vật trẻ đang trải qua khủng hoảng trong tình yêu, còn người kể chuyện (Constantius) lại đi tìm “sự lặp lại” bằng cách quay trở lại Berlin để xem lại vở kịch, ăn lại món ăn cũ, có lại trải nghiệm cũ.
Hãy đọc tác phẩm để hiểu hơn các phân tích và tư tưởng quan điểm của Kierkegaar!
4. Lặp lại – Søren Kierkegaard
“Những kẻ mị tình” là phần cuối nổi bật trong cuốn Either/Or, được viết dưới dạng nhật ký của nhân vật Johannes. Johannes một kẻ quyến rũ lạnh lùng, sử dụng ngôn từ, sự tinh tế và tâm lý để thao túng cảm xúc của một cô gái trẻ tên Cordelia.
Đây không chỉ là một câu chuyện về tình yêu hay sự lãng mạn thông thường, mà là một nghiên cứu về nghệ thuật quyến rũ, về sự tính toán, về việc biến người khác thành đối tượng của trò chơi trí tuệ.
Hãy đọc thêm tác phẩm để hiểu rõ hơn cách Kierkegaar mô tả về lối sống này!
5. Những mẩu vụn triết học – Søren Kierkegaard
Trong tác phẩm này, Kierkegaard đặt ra một câu hỏi tưởng như đơn giản nhưng cực kỳ sâu sắc: “Nếu chân lý không đến từ bên trong ta, mà đến từ bên ngoài – thì làm sao ta nhận ra và tiếp nhận nó?”
Từ đó, ông trình bày một loạt suy tư về chân lý, đức tin, sự mặc khải, và vai trò của Chúa Kitô trong lịch sử loài người. Cuốn sách đặt ra câu hỏi về cách con người có thể đạt được chân lý cuối cùng để gợi mở người đọc tự tìm cho mình câu trả lời riêng.
“Những mẩu vụn triết học” là một tác phẩm ngắn gọn nhưng chứa đựng nhiều ý tưởng mang tính cách mạng về nhận thức luận và tôn giáo.